SO‘Z CHAMANI (MAXTUMQULI)

“Soʻz chamani” turkum kitoblarining navbatdagi risolasi turkman

xalqining otashin shoiri, barcha turkiy xalqlar uchun ardoqli va sevimli boʻlgan hazrat Maxtumquli she'rlaridan tuzildi. Ushbu goʻzal ma'rifiy guldasta muhtaram she'r muhiblariga manzur boʻlishi shubhasizdir.

SO‘Z CHAMANI (ALISHER NAVOIY)

"Soʻz chamani" turkum kitoblarining ilk risolasi Hazrat Alisher

Navoiy gʻazallaridan tuzildi. Koʻhna turkiy-oʻzbek yozuvining “alif”i-

dan boshlab "yo”siga qadar, barcha harflariga oid she'rlardan saralab

olishga harakat qilindi. Bu goʻzal va benazir guldasta muhtaram she'r

ixlosmandlariga sevimli boʻladi deb ishonamiz.

SO‘Z CHAMANI (ABDUVALI QUTBIDDIN)

«Soʻz chamani» turkum kitoblarining navbatdagi risolasi Abdu-

vali Qutbiddin she'rlaridan tuzildi. Ushbu rango-rang guldasta ham

muhtaram she'r muhiblariga sevimli boʻlishiga ishonamiz.

So‘z chamani (Shayxzoda ATOYI)

«Soʻz chamani» turkum kitoblarining navbatdagi risolasi hazrat Shayxzoda Atoyi g'azallaridan tuzildi. Ushbu rango-rang guldasta ham muhtaram she'r muhiblariga sevimli boʻlishiga ishonamiz.

Мгновения любви

Абдулхамид Чулпан выдающийся узбекский лирик, замечательный представитель узбекской литературы XX столетия. Его творчество отразило бурный период общественных потрясений, глобального переустройства всего уклада национальной жизни. Творчество Чулпана во многом реформировало и предопределило пути развития новой узбекской литературы. Гражданская страстность, тонкое восприятие природы, глубина и искренность любовного чувства сделали Чулпана одним из самых любимых и читаемых узбекским народом авторов. Трагическая судьба поэта, репрессированного в 30-е годы прошлого века, дол-

гое забвение его творчества оказались причиной того, что

А. Чулпан переводился очень мало и почти незнаком русскоязычному читателю.

Настоящее издание - первая попытка восполнить этот пробел и дать более широкое представление о творчестве

выдающегося узбекского мастера.

ОЙНИНГ ЁРУҒ КУНЛАРИ

Биз ҳаётда ўзимизча бир нималар қилишга одатланганмиз,

одатларимиз ортидан маълум сифат ва фазилатларни шакл-

лантирганмиз. Руҳиятимизни хислатлар ичидаги энг муҳим

бўлган сифат - сабр қилишга мажбурлашни ҳам ўрганишимиз

керак. Ихтиёримиздан ташқарида Ер айланаверади, табиат ўз қоидалари тартиби асосида ривожланаверади. Ҳатто ишлари-

миз орқага кетиб, назаримизда ҳамма нарса тескари айланаётгандек бўлиб кўринган пайтда ҳам вазият ва шароитлар биз инсонларга сезилмаган ҳолда шаклланаётган, давом этаётган

бўлади. Ана шу ҳаётий кечимлар оқимида сабр, бардош деган

кучли руҳий қувватни орттира олсак, бир кун келиб, яъни биз-

га керак бўлган вақтда ўз натижасини беради. Ахир ҳаёт қийинчиликлари абадий эмас, чидам, сабот орқали ундан ўтиб

кетиш осон, кексалар айтганидек, ойнинг ўн беш қоронғи кунидан сўнг, албатта, ёруғ, чароғон кунлардан иборат қувончли ўн беш куни ҳам келади.

МАНСАБ ПИЛЛАПОЯЛАРИДАН ҚАНДАЙ КЎТАРИЛИШ МУМКИГ

Эътибор берганмисиз, аксарият ҳолларда кўпчилигимиз ик-

киланамиз, фикр билдиришга ожизлик қиламиз. Ҳадеганда яку-

ний хулосага келавермаймиз. Бу эса ўзимизга нисбатан ишонч-

сизликни намоён этади. Шунингдек, омма олдида ҳаяжон босиб, шахсий нуқтаи назарини ифодалай олмайдиганлар бор. Уларда жўяли фикр, истиқболли таклифлар бўлса-да, кўпчилик ҳузурида буни баён этишга ожизлик қиладилар. Машҳур руҳшунос Дейл Карнегининг мазкур китоби ўз-ўзига ишонч ҳосил қилиш ва омма олдида сўзлашнинг турли йўлларини очиб беради. Чунончи, сиз тингловчини қизиқтириш, яхши маъруза ўқиш, хотирани мустаҳкамлаш ва бошқа мавзуларда ҳам бой маълумот оласиз.

Ушбу китоб ҳаёт йўлингизда доимий ҳамроҳингизга айлана-

ди, деган умиддамиз.

ЎЗ-ЎЗИГА ИШОНЧ ХОСИЛ ҚИЛИШ ВА ОММА ОЛДИДА СЎЗЛАШ САНЪАТИ

Эътибор берганмисиз, аксарият ҳолларда кўпчилигимиз иккиланамиз, фикр билдиришга ожизлик қиламиз. Ҳадеганда яку-

ний хулосага келавермаймиз. Бу эса ўзимизга нисбатан ишонч-

сизликни намоён этади. Шунингдек, омма олдида ҳаяжон босиб,шахсий нуқтаи назарини ифодалай олмайдиганлар бор. Уларда жўяли фикр, истиқболли таклифлар бўлса-да, кўпчилик ҳузурида буни баён этишга ожизлик қиладилар. Машҳур руҳшунос Дейл Карнегининг мазкур китоби ўз-ўзига ишонч ҳосил қилиш ва омма олдида сўзлашнинг турли йўлларини очиб беради. Чунончи, сиз тингловчини қизиқтириш, яхши маъруза ўқиш, хотирани мустаҳкамлаш ва бошқа мавзуларда ҳам бой маълумот оласиз. Ушбу китоб ҳаёт йўлингизда доимий ҳамроҳингизга айланади, деган умиддамиз.

МАНСАБ ПИЛЛАПОЯЛАРИДАН ҚАНДАЙ КЎТАРИЛИШ МУМКИГ

Эътибор берганмисиз, аксарият ҳолларда кўпчилигимиз ик-

киланамиз, фикр билдиришга ожизлик қиламиз. Ҳадеганда яку-

ний хулосага келавермаймиз. Бу эса ўзимизга нисбатан ишонч-

сизликни намоён этади. Шунингдек, омма олдида ҳаяжон босиб, шахсий нуқтаи назарини ифодалай олмайдиганлар бор. Уларда жўяли фикр, истиқболли таклифлар бўлса-да, кўпчилик ҳузурида буни баён этишга ожизлик қиладилар. Машҳур руҳшунос Дейл Карнегининг мазкур китоби ўз-ўзига ишонч ҳосил қилиш ва омма олдида сўзлашнинг турли йўлларини очиб беради. Чунончи, сиз тингловчини қизиқтириш, яхши маъруза ўқиш, хотирани мустаҳкамлаш ва бошқа мавзуларда ҳам бой маълумот оласиз.

Ушбу китоб ҳаёт йўлингизда доимий ҳамроҳингизга айлана-

ди, деган умиддамиз.

ОЙНИНГ ЁРУҒ КУНЛАРИ

Биз ҳаётда ўзимизча бир нималар қилишга одатланганмиз,

одатларимиз ортидан маълум сифат ва фазилатларни шакл-

лантирганмиз. Руҳиятимизни хислатлар ичидаги энг муҳим

бўлган сифат - сабр қилишга мажбурлашни ҳам ўрганишимиз

керак. Ихтиёримиздан ташқарида Ер айланаверади, табиат ўз қоидалари тартиби асосида ривожланаверади. Ҳатто ишлари-

миз орқага кетиб, назаримизда ҳамма нарса тескари айланаётгандек бўлиб кўринган пайтда ҳам вазият ва шароитлар биз инсонларга сезилмаган ҳолда шаклланаётган, давом этаётган

бўлади. Ана шу ҳаётий кечимлар оқимида сабр, бардош деган

кучли руҳий қувватни орттира олсак, бир кун келиб, яъни биз-

га керак бўлган вақтда ўз натижасини беради. Ахир ҳаёт қийинчиликлари абадий эмас, чидам, сабот орқали ундан ўтиб

кетиш осон, кексалар айтганидек, ойнинг ўн беш қоронғи кунидан сўнг, албатта, ёруғ, чароғон кунлардан иборат қувончли ўн беш куни ҳам келади.

ТУРСУНОЙ СОДИҚОВА

МУАЛЛИФДАН

Бу жилдда «Нозик савол», «Бахт каерда?», «Умр биттадир», «Бугунги эркаклар», «Сабаб ва

натижа» рисолалари жамланган. Яъни, катор йиллар давомида 47х7», «Бекажон» газеталари ва

телевидениеда мухлислар билан олиб борилган савол-жавоблар тўпламидан иборат. Сухбатлар асосан оила илми, шахс маънавияти мавзусида, Аёнки, жони отриб, боши қотиб турган одам нажот излаб бировга мурожаат килади. Бундай пайтда у борини тўкиб солади. Одамларни тинглаб, руҳият қатламларига кирар эканман, маънавият, хазрати Навоийнинг тили билан айтганда, одамийлик тарбиясининг оят долзарблиги, бу борада чала ишларимиз ҳали кўп эканлигининг гувоҳи бўламан.

Оилавий ажримларнинг катта қисмини зиёлилар, ўзига тук оилалар ташкил этишига Нима

дейсиз? Уларнинг умр сарфлаб ўқиганлари,хунар ўрганганларида не маъно? Ахир, инсон билимни ҳаётини мазмунли ва тўкис қилиш учун

тўпламайдими? Оиласи бузилди деган гап, у синди деган гаn! Турмушинг бузилмаган такдирда ҳам жуфтинг, ё кайнона, е онанг-отанг, қайнсингил ё уканг, фарзандин чаённинг ишини қилиб турса, сега дунё татийдими? Юрагинг абгор бўлса,

бутун гапириб, бутун иш қила оласанми? Оила аъзоларига, уни ўраб турган ёру биродарлари-

та силайи раҳм кўрсатмаган, уларни авайламаган.

ТИТРАЁТГАН ТОҒ

Ёзувчи Луқмон Бўрихоннинг "Титраётган тон” романида давримиз нафаси яққол ҳис қилинади. Қишлоқ тараққиёти ва

фаровонлиги йўлида меҳнат қилаётган фидойи ва бунёдкор

замондошларимиз ҳақида адиб ўзига хос жозибали, ширали тилда ҳикоя қилади. Уларнинг ёрқин, ранг-баранг образларини яратади. Роман қахрамонлари Дилшодбек ва Гулсаҳарнинг пок, самимий севгиси кўнгилларни беихтиёр жунбишга келтиради. Китобхон бу ёшлар тақдирига бефарқ қолмайди, уларга хайрихоҳлик билан қарайди.

Ёрқин образлар, ранг-баранг кечинмалар ўкувчини беихтиёр ўзига жалб этади.

Шунингдек, китобдан ўрин олган бошқа асарлар ҳам китобхонга манзур бўлишига ишонамиз.

SO‘NGI AFSUS

Qoʻlingizdagi toʻplamdan jahon adabiyotidan saralab tarjima qilingan hikoyalar oʻrin olgan. Ulardan biri nafaqaga chiqqanida turmush

tashvishlari bilan to'qnashgan qariya haqida. U odamlarga ishonmaydi.

Hatto uning ismini aytib murojaat qilsalar ham hadiksiraydi, vahimaga

tushadi. Oqibatda tog' yoʻlida adashib, qor ostida muzlab qoladi.

Aksariyati insonlarni ezgulikka, bir-biriga mehr koʻrsatishga undovchi hikoyalardan jamlangan ushbu to'plam o‘quvchilarimizga hayot sabogʻini beradi, degan umiddamiz.

ИНТИҚОМ

ХХ асрнинг биринчи чораги охирлари Ўрта Осиё, ай-

ниқса, Бухоро амирлиги учун фожеий кечган эди. Россия

да давлат тўнтариши йўли билан ҳокимиятга келган Со-

ветлар Туркистоннинг кўп қисмини босиб олиб, Хива ва

Бухорога ҳам кўз тиккан эди. Хоразм хонлиги истилоси-

дан кейин, 1920 йил 1 сентябрда Бухоро амирлигига қар-

ши агрессия бошлаб юборилади.

Саййид Амир Муҳаммад Олимхон хорижда жойлашган

бир шароитда, юртнинг довқур ватанпарварлари аҳоли-

нинг қўллаб-қувватлашида қизил мустабидларга қарши ҳаёт ё мамот курашига отланади. Амир ташаббуси билан Қарши бегининг ноиби Нуриддин хўжа оғолиқ, Қашқадарё ревкомининг раиси Саид Аҳмад Эшонхўжаевлар раҳбарлигида «Иттиҳод» - «Аксилинқилобий ташкилот» тузилади.

Шўроларга қарши «Эл навкарлари» - мунтазам лашкарлар

жанглар олиб боришга сафарбар этилади.

Асар архив манбалари асосида, тарихий ҳақиқатга мо-

нанд ёзилган. Қаҳрамонлар ҳаммаси тарихий шахслар. Та-

рихий ҳақиқат ва бадиий малоҳат уйғунлиги муаллифнинг

асосий мақсадидир

ПАТИССОН ОПЕРАЦИЯСИ

Габроволикларнинг (Болгария) ичакузди, иқтисодий мавзуда-

ги хандалари дунёга машҳур бўлса-да, улар повулғонликларнинг

(Олтиариқ, ўзига хос, дилкаш ва соддадил латифалари олдида

ип эшолмайди. Повулғон билан Габрово орасидаги масофани беш

минг километрдан зиёд дейишади. Бироқ уларни бир кулги уммони бирлаштириб туради.

Асли олтиариқлик, таниқли устоз қаламкашлар: Ўзбекистон

Халқ шоирлари Эркин Воҳидов, Анвар Обиджон ҳамда журна-

лист Мухтор Худойқуловлар Дониш қишлоқ, яъни Повулғон хандаларини турли номларда ва жанрларда ёритганлар. Жумладан,Матмуса ва Гулматлар ҳам асли повулғонлик азаматларнинг прототип образларидир.

Асар реал воқеалар асосида ёзилган бўлиб, унинг аксарият

қаҳрамонлари миришкорлиги билан донг таратган замондошларимиз - олтиариқликлардир. Шу боис муаллиф ўзининг ҳаёти, кўр-

ган-кечирганларини ҳам воқеалар ичига кирита олган.

JEYMS BOND ROYAL KAZINOSI

Taniqli ingliz yozuvchisi Yan Fleming qalamiga mansub „Jeyms

Bond“ turkumidan birinchi kitob - „Royal Kazinosi" nomli detektiv

asar ilk bora oʻzbek tilida keng kitobxonlar ommasiga havola etilmoqda.

Ushbu asar ingliz tilidan oʻzbek tiliga aynan 1953-yilgi nashrdan

(originalidan) tarjima qilingan boʻlib, undagi voqealar oʻquvchilarni

so'zsiz oʻz olamiga olib kirishi shubhasiz. Detektiv asarlarga xos bo'lgan asosiy xususiyat - voqealar rivojining kuchli dinamikasi ushbu asarning ham xarakterli jihati hisoblanadi. Kitobxon qahramon Jeyms Bond bilan birgalikda g'aroyib sarguzashtlarga guvoh boʻladi.

САФО АЙВОНИ

Ҳамза Муҳаммад Буқарий (1932

1983)нинг «Сафо айвони» романи дастлабки саудия адабий автобиографик насрий асарларидан бири бўлиб, Саудия Арабистони адабиётидан ўзбек

тилига таржима қилинган кам сонли асарлардандир.

Бу ихчам ва кенг қамровли бадиий асар ўқувчини ўтган

асрнинг 30 60-йилларида муқаддас Маккаи мукаррамадаги

муҳитга олиб киради, уни оддий маккалик оиланинг урф-одат-

лари, эътиқодлари, Макка мактабидаги таълим тизими билан таништиради. Муаллиф ўқувчига асар бош қаҳрамони улғайи-

шининг босқичлари - болалиги, ўсмирлиги ва ёшлигини бирга-

ликда бошдан кечиришга имкон яратади.

ҚАДАРНИНГ ҒАРИБ ЖИЛВАСИ

Тожу тахт ҳадя этилмайди. Курашиб, қозонилади, ақл ва қилич ила қўлда тутилади. Қисмату қадар шаҳзода Халил Султонга жилва қилди. Буюк бобоси, жаҳонгир Амир Темур салтанати — Кўктош-

ни унга раво кўрди. Йигирма бир ёшли шаҳзодага бу мулки давлат

баробарида Чингизхоннинг олтин тахти сақланаётган ва ярим аср

мобайнида йиғилган хазина ҳам мерос қолди.

Буюк малика Сароймулкхоним — Бибихонимнинг мавқеи ўзгар-

ди. Халил Султонни тарбиялаб, вояга етказган буюк биби энди

хонабанд. Унинг ўрнини Зубайдаи соний лақабини олган Шод Мулк

эгаллади. Ишқ-муҳаббат оташи малик ва маликани ёндирмоқда.

Севги бор жойда эса донолик бўлмайди. Бу ўтли ишқ гирдобига

тушиб қолган ёш сулатон мулки давлатни қандай бошқаради ва

асрайди? Қадарнинг ёрқин ёхуд ғариб жилваси давом этадими?

Эпопеянинг саккизинчи китобида ана шу тарихий воқеалар ба-

диий баёнининг шоҳидига айланасиз.

OQ KEMA

“Oq kema” qissasi ulugʻ qirgʻiz yozuvchisi Chingiz Aytmatovning ilk

asarlaridan hisoblanadi. Shunday bo'lishiga qaramay, ushbu asarda adib ababiy sevgi-muhabbat mavzusida butunlay yangicha qarash bilan yondashgan. Shu

tufayli ham qissa avval Yevropada, soʻngra boshqa davlatlarda tez orada mashhur boʻlib ketgan.

Qissada qirgʻiz xalqining oʻziga xos afsona va rivoyatlari ham oʻrin olgan.

БАХТ ҚУШИ

Китоб номидаги ҳикояни тўпламдан изламанг... Топол-майсиз, бироқ, бирин-бирин ҳикояларни ҳаяжонланиб...

завқланиб ўқиётганингиз асносида, албатта, Сиз ўзингиз-

нинг «Бахт қушингизга эришасиз. Ва, у Сизнинг умр довонларингизда содиқ ҳамроҳингиз бўлиб қолишига ишонинг, азиз ўқувчим.

Яқинда чинакам бир китобхон азизимиз, чанги-дуди осмону фалакларга ўрлаб, шундай деди:

Чучмал қанд-курсга ўрганиб қолаётган нодон мазахўраклар, асл асалнинг қадрини не билсинлар?!

На қадар топиб айтилган-а!.. Ўйлаб қарасангиз... Бирдан дил кўзларингизни ҳам чақнатвора-ди.

ASQARTOG‘ TOMONLARDA

Ahmad A'zam qator qissalari, “Gulistonga safar” nomli romani bi-

lan adabiyotimizda yorqin iz qoldirgan katta iste'dod egasi edi. Ushbu kitobga yozuvchining eng sara qissalari jamlangan.

Asardagi oʻziga xos usul, nuqtai nazar o‘quvchilarni sira befarq

qoldirmaydi.

YOZ YOMG‘IRI

O‘lmas Umarbekovning barcha asarlari kabi "Yoz yomgʻiri” qissasida ham hayot nafasi, haqiqatning shakl-shamoyili yorqin boʻyoqlarda aks etadi. Yozuvchi qalbidan otilib chiqqan nurli bitiklar o'quvchi qalbida ham nurli tuyg‘ularni uyg'otadi. Ushbu qissani o'qigach, bunga yana bir bora amin bo'lasiz.

YULDUZLAR MANGU YONADI

Yulduzim mangu yonadi", deydi asarda bosh qahramon Boʻri polvon.

Aslida, bu soʻzlar yozuvchi yuragining tub-tubidan chiqqan nido boʻlsa ajab emas. Boʻri polvon obrazi orqali Tog‘ay Murod oʻz asari umrining uzunligini aytganday boʻladi.

Togʻay Murodning ,,Yulduzi" mangu charaqlab turibdi. Uning koʻplab

asarlari, xususan, ,,Yulduzlar mangu yonadi“ qissasi ham yillar sinovidan

oʻtib kelmoqda.

Mangulikka daxldor mazkur qissani nashriyotimiz siz aziz ki-

tobxonlarga ilindi. Qissani oʻqib siz haqiqiy oʻzbek kishilari bilan ta-

nishasiz. Asarning xalqchil ruhi sizni oʻziga maftun etadi.

ОМАДСИЗ ОШИҚ

Ушбу қиссада ўтган асрнинг олтмишинчи-етмишинчи йилларида юртимизга хос ижтимоий-сиёсий, маънавий-маърифий ҳаёт бир

қишлоқ йигити Баҳромнинг соддагина, беғубор севгиси кечинмаларига уйғунлаштириб берилган. Асар қаҳрамонининг оддий, тортинчоқ ўқувчиликдан ўқимишли, зукко, гапга чечан, маънавий етук, жисмонан чи-

ниққан журналист даражасига етишиши ва асар сўнгида ўз мақсадига машаққатлар билан эришиши акс эттирилган.

Қиссада қаҳрамоннинг муҳаббати кутилмаган тўсиқларга дуч ке-

либ, севиклисидан жудо бўлиши саргузашт-детектив воқеликлар билан боғлаб баён этилган.

Асардаги воқеалар қисман реал воқеаларга асосланган. Китобхон

улар билан танишаркан, тарбиявий, маънавий кўникмаларга эга бўлади, деб умид қиламиз.

ERTAKLAR BO‘STONI

Ertaklar hayot haqiqatlarini xayoliy va hayotiy tasvirlovchi betakror janr. Oʻzbek xalq ertaklari ham xalqning

orzu-umidlari va kundalik hayot haqiqatlari bilan uyg'unlikda yaralgan. Shu jihati bilan u kattalarga ham, kichik yoshda-

gi bolalarga ham birdek yoqimli

, qiziqarli. Ertaklarning ana shunday umrboqiy xislatlarini inobatga

olgan holda Oʻzbek xalq ertaklarini davomli to'plam tarzi-

da e'tiboringizga havola etishni maqsad qildik. Ertamizning egasi boʻlgan yosh kitobxonlarimizni xalq o'zaki ijodi bilan yanada yaxshiroq tanishtiradi, qolaversa, ularning nutqini boyitishga, ravonlashtirishga va zakovatini kuchaytirishga

beminnat xizmat qiladi, degan ma'noda ertaklar orasiga topishmoqlar ham kiritdik.

Ushbu toʻplamni keng kitobxonlar jamoasi xursandchilik bilan kutib oladi, degan umiddamiz.

SO‘NGI O‘Q SAVOHIL QISSALARI

Tohir Malikning «Savohil» hamda «So'nggi o‘q» qissalari oʻzbek kitob-xonlari uchun yaqin o'tmishimizga bir nazar boʻlib, tarixiy voqealar

asnosida inson ruhiyatiga qilinadigan benazir sayohat hamdir. Qismat va zamonning achchiq toʻlqinlariga tashlangan qahramonning temir bardoshiga tan bermay ilojimiz yoʻq. Tog'dek g`amlar ostida ham eng buyuk sharaf - inson boʻlib qolish darsini oʻrganamiz.

«O‘zbekiston milliy ensiklopediyasi» Davlat ilmiy nashriyoti ja-

moasi, bu ikki oʻlmas asar kitobxonlarga ruhiy ozuqa va zavq beradi, degan umiddalar.

Маймунлар мамлакати ёхуд ёввойилар орасида

  Ушбу китобда атоқли ёзувчимизнинг ижоди давомида ёзган Ҳикоялари жамланган. Сиз бу ҳаётий, ҳақиқат ҳайқириб ай-

тилган ва битилган битикларда кечмиш замону макон, давру

давронлар шарпаси, бугун ва келажак нафасини туясиз. Ин-

сон аталмиш яратиқнинг некбину худбин идрокининг маҳсули

саналмиш хайрлию хайрсиз давранишлари, ҳаёт ва ўлим ора-

сида бошини тошга уриб елиб-югуришию чирпинишларига

шоҳид бўласиз.

Қалб ҳаловат топмаса...

Америкалик машҳур руҳшунос олим Дейл Карнеги (1888-

1955)нинг асарларини ўзбек китобхонига етказиб бериш учун

жуда кўп таржимонларнинг меҳнати сингган. Қўлингиздаги

китобни эса ҳассос ижодкорларимиздан бири Хайрулло Қосим эркин таржима қилишга жазм этган эди. Лекин китобнинг жамланган ушбу нашрини кўриш (Аллоҳ раҳматига олган бўлсин) муаллифга насиб этмади.

Таржима ўқувчиларда мароқли таассурот қолдиришига

Ишонамиз.

Hurkitilgan tush

Ular ancha narsaga ega bo'lishdi. To`y qilishdi, ota-onasi xohlaga-

nicha, Nasiba istagancha orzu-havas koʻrishdi. Hammasini taomil-

dagidek, Qars-badabang“ qilishdi. Hammasini! Bir narsani unutib

qoldirishdi. Quyoshning oʻlchovi boʻladimi! Nurning vazni-chi? Baxt-

ning tarozisi-chi?..

Nasibaning ko'zlaridan tirqirab yosh chiqib ketdi. Nega?! Bu hi-

koyaning yozilganiga qirq yil boʻlibdi. Lekin mavzusi eskirmagan.

Ayni bugungi kunning mavzusi. Toʻylardagi dabdababozlik muam-

mosi.

O‘zbekiston xalq yozuvchisi Oʻtkir Hoshimovning ushbu to'plam-

dan oʻrin olgan hikoyalari siz-u bizni o‘ylashga, fikrlashga chorlaydi.

NOVDA

 Bu jurnal 6+ bolalarga mo‘ljallangan yozgi ta'tillarini mazmunli o‘tishlari va uyda mustaqil dars bilan mashg‘ul bo‘lishlari uchun. 

ЗУЛМАТДАГИ САЛТАНАТ

 Ёзувчи Ўткир Абдураҳимов «Зулматдаги салтанат» аса эканлиги учун тезликда бўшати

рида собиқ шўро даврининг махфий олами – инсоният тари- талабани шахсий “РАФ” русу қиларди. Шу туфайли Сунна хидаги энг мураккаб бўлган жиноятчилар дунёсини қаламга келган, ҳар бирига йигирма

олган. Шўролар ўрнатган ҳокимиятни зулматдаги салтанат қилганди. Талабалар кечаси би

эди десак, кўп ҳам адашмасак керак. Асарни ўқир экансиз, ҳалол, меҳнат қилиб чарчамайди- олтита вагонни қайтариб юбор

ган ва ҳеч қачон меҳнатдан қочмайдиган, ориятли бир йигит- расмийлаштириш учун шоҳбека

нинг қандай қилиб жиноятчилар оламига тушиб қолганлиги қолган иккитасидаги тахтани

ҳамда уларнинг етакчиларидан бирига айланганлиги такди- келиб, ўз “меҳмонхонаси

Тахта омбори қоровули F-ри билан танишасиз.

Жиноят оламидаги кўп истеъдод эгалари такдирига новвойхонадан ўнта иссиқ нон

олишларига рухсат берган, қор-

бокиб, ўз замонасининг етук инсонлари бўлиши мумкин қолганини буржуйкада исит

эди-ку, деган ўйдан қалбингиз алланечук бўлади.

туришларини кутаётганди. Печ

Бугунги мустақиллик замонамизга шукроналар айтасиз.

АСКАР КУНДАЛИГИ

Қўлингиздаги китобдан Эшқобил Валининг афғон уруши ҳақидаги «Аскар кундалиги» асари, шунингдек, бошқа бир қанча ҳикоялари жой олган. Адиб қаҳрамонлари оддий, содда ва беғубор одамлар. Қаҳрамон ортидан эргашиб кетасиз...

Китобга киритилган асарларда ўзбек халқининг расм-русумлари, унут рақслар, анъаналар, замонавий илғор юксак бадиий тафаккур билан уйғун тасвирланади. Шунингдек, уруш инсон умрининг завол эканлиги бош ғояси қилиб олинган.

ТЎЙ АРАФАСИДА

Кутилмаган воқеалар, сирли ҳодисалар, инсонни нечоғлик ўйга толдиради? Агар воқеалар ривожи янада мураккаблашса, чигаллашса, айниқса, мудҳиш кечмишларга туташаётганда ногаҳон умид чироғи ёнсачи? Ҳа, ўқувчи ҳаммаси яхшилик билан якунланишини истайди. Зеро, яхшилик барибир ғалаба қозонади. 

Азамат Қоржововнинг "Тўй арафасида” ҳикояси ва "Сариқ япроқлар" қиссаси сизни ана шундай кутилмаган воқеалар ҳамда ғаройиб саргузаштлар сари бошлайди.

Кўктўнликлар

Туркистон ўлкаси босиб олингач, ўлкада вақти-вақти билан

қўзғолонлар бўлиб турди. Юртни аввал Чор Россияси, сўнг Шўро-

лар ҳукмронлигидан озод қилиш йўлидаги жангу жадал ёки маъри-

фий кўринишдаги ҳаракатлар тинмади. Миллий озодлик ҳаракати йўлидаги қуролли курашлардан бири «босмачилик» деб аталди. Бироқ «босмачиларнинг ҳаммасини ҳам қаҳрамонлар деб бўлмаганидек, қароқчи тўдалар деб ҳисоблаш ҳам ҳақиқатга тўғри келмайди.

Қўлингиздаги китобдан истеъдодли адиб Баҳодир Мурод Алининг «Чўлпон» мукофотига сазовор бўлган «Кўктўнликлар» қиссаси жой олган. Унда «босмачилар» давридаги қонли тўқнашувлар, отишмалар, макру ҳийлалар, хоинликлар шахсий ва ижтимоий фожиалар уфқида акс эттирилган. Шунингдек, китобдан ёзувчининг «Оқтўш», «Зумрад холанинг келинлари», «Баргак таққан одамлар» каби бир неча ҳикояси ҳам ўрин олган. 

МАКРМИ Ё МУҲАББАТ

Қисса

Ҳукм

Талабалик йилларимда бир фаранг киносини кўрган эдим. Янглишмасам, "Қонли тўй” деб аталарди.

Унда ёш, хушрўй хуштор топган бойвучча аёлнинг

қари эридан қутулиш йўлидаги ранжу коми хусусида ҳикоя қилинган эди. Ўшанда мен фильмнинг воқеасидан кўра режиссёрнинг маҳорати, ижрочиларнинг ролни қойилмақом қилиб ўйнашига эътибор берган эканман.

Ҳаётда айнан шунга ўхшаш мана бу воқеада ўзим беихтиёр иштирок этиб турган чоғда мен бу ҳақда ёзиш, тасвирлашнинг ўзи нечоғлик оғир эканлигига

ишонч ҳосил қилдим...

- Ўрнингиздан туринг, суд келяпти!..

Меҳри темир панжара ортида ҳам худди ўша-ўша... бағоят гўзал эди. Шу топда унинг рангпар

юзига қараб, болалигимда кўрган яна бир фильмни эсладим: "Чангда қолган гул"... Аммо бу хилқатни ҳозир чангда қолган гулга муқояса этиб бўлмасди.

Наинки гулга... Меҳрини мен илк бор йўлда кўрган эдим. У билан

қўшни шаҳарга қатновчи автобусда бирга кетганмиз. У олдинги қатордаги ўриндиқда экан, дафъатан эътибор қилмабман. 

ШОХ

    Мазкур асар роппа-роса ўн йил муқаддам кенг китобхонлар Унинг эътиборини яшин тезлигида ўзига жалб этиб, улар ўртасида шов-шувга айланган эди. Муаллиф томонидан айрим тузатишлар киритилиб, таҳрирдан ўтказилган, янада мукаммаллашган ушбу нашр ҳам китоб жавонингиздан муносиб ўрин олишига ишонамиз.

Ёзувчи Марио Пьюзонинг машҳур "Чўқинтирган ота"романи ўзбек китобхонларига манзур бўлиб келмоқда. Романдаги воқеалар узоқ йиллардан бери инсонлар ўртасида давом этиб келаётган иллатлар, катта бойликларга ҳирс қўйган, одамлар орасидаги келишмовчилик ҳамда икки давлат, яъни америкалик ва сицилиялик мафиячиларнинг кирдикорларини очиб бергани билан дунё миқёсида оммалашиб кетганлиги ҳақида.

ТАВБА

Яқин тарихимизда жамиятда чирмовиқдай кенг тарқалган

иллатлар халқимиз тинкасини қуритган эди. Асардаги воқеалар асосан мустабид шўро тузуми даврида бўлиб ўтади. Омоннулла образини Хўжа Насриддин, Алдаркўса, Остап Бендер, Юрий Демочкин ва Хлестаковларга қиёслаш мумкин. Баъзи характерли жиҳатлари

улардан-да ошиб тушади. Бош қаҳрамон тазарру қилган "ТАВБА”ни ўқир экансиз, Сиз ҳам беихтиёр “Тавба!” деб қўйсангиз ажабмас. Чунки Омонуллага ўхшаган шахслар ҳозир ҳам учраб туради.

АМИР ТЕМУР САЛТАНАТИ

Соҳибқирон Амир Темур ва унинг жаҳон тарихида тутган ўрни

ҳақида Францияда ўнлаб тарихий-бадиий ва илмий асарлар яратилган. Мазкур асар 1980 йилда Париждаги «Пайот» нашриёти томонидан нашр қилинган. Шундан сўнг яна бир неча бор қайта-қайта босилган бу роман Самарқанд тарихи билан бошланиб, Амир Темурнинг дунёга келишидан умрининг охиригача босиб ўтган ҳаёт йўлини қамраб олади. Унда соҳибқирон барпо этган салтанатнинг кейинги тақдири ҳамда Бобурнинг ҳаётига алоҳида боблар ажратилган. Буюк бобокалонимизнинг Европа қироллари билан ўрнатган муносабатлари ҳақидаги қимматли маълумотлар ҳам илова қилинган.

Асар кенг китобхонлар оммасига мўлжалланган.

ЙЎҚОЛГАН ҚИЗДАН МАКТУБЛАР

Инсон ўз ҳаётида сирли воқеаларга дуч келади, кимдир бир марта, кимдир ўн марта. Умр бўйи ҳаётга реал кўз билан қараб

келганлар ҳам гоҳида ғаройиб афсона таъсирига тушиб қолиши

мумкин. Шунингдек, бор-йўғи етти кун келинчак бўлган қиз ўз

ҳаётини яна ва яна хатоларга қориштириб, тақдирини чигаллаштиради. Бахтга ҳам, бахтсизликка ҳам инсоннинг дунёни қандай англашию қандай хулоса чиқариши асос бўладигандек...

Азамат Қоржововнинг «Йўқолган қиздан мактублар» ҳамда

«Етти кунлик келинчак» қиссаларида бахт ва бахтсизлик ахтарган кишиларнинг бахт ва бахтсизликка учраши тасвирланган.

Мусофир гўдак қисмати

Банкда ишлаётган кўҳликкина жувон Лайло кредит учун миннат

масаласида жиноий ишга қўл уради. Бир хатоси етмагандек

иккинчи хатога ҳам йўл қўяди: эри билан ажрашиб, уч ёшли

ўғлини етаклайди-да, Туркияга жўнайди. Шу йўл билан хориждан

ҳаловат, бахт, омад топмоқчи эди. Бироқ тақдир чархпалаги

тескари айланади. Истанбулда асли самарқандлик бўлган

Йигирма беш ёшга Дилдора исмли аёл кутиб олиши керак эди. Унинг шарти - Лайло учмаган, иллюминатор ёлғиз келиши керак, ўғли эса ҳисобда йўқ...

сузаётган пана-паға бу Азамат Қоржововнинг “Мусофир гўдак қисмати” қиссасида Темир қуш гувиллаб онасининг хатолари туфайли бошига мисли кўрилмаган оғир саргузаштлар тушган уч ёшли болакайнинг чет эллардаги сарсон-қайрилганида кўнглия саргардонликда кечган кунлари тасвирланган. І китобга мазкур бўлиб, ўқчиб юбораёзд

қиссанинг биринчи қисми киритилган.